Nat en groen

De regen klettert op het dak van de bus. Binnen is het droog, de lampjes zijn aan. Els kijkt op haar telefoon naar het nieuws uit west Afrika. Er is een fles wijn open. Het is comfie maar mijn voeten zijn nat.

We zijn in het land van de Basken, in Navarra. Zoals al een tijdje het plan was gaan we de natte herfst en winter in het noorden van het Spaanse schiereiland doorbrengen. We werken in ruil voor eten en onderdak op een mini boerderij vlak bij Lesaka, iets landinwaarts van de uiterste zuidwestgrens van Frankrijk.

We wonen in onze bus op het erf van een klein huisje tussen groene, natte heuvels. Anderhalve week zijn we inmiddels aan het werk bij Koikili en Kris. Ze hebben goed geleefd en zijn wat ouder dan ik en dat komt met gebreken. Veel klussen kunnen ze zelf niet meer aan dus onze hulp komt ze goed gelegen. Voor hen werken we graag.

De afgelopen anderhalve week hebben we onze hosts leren kennen als goedlachse mensen met mooie verhalen en gewoonten. Binnen no time zagen we dat we dezelfde mensen kennen. Er is veel raakvlak en we delen een groot deel van onze kijk op de wereld. We spreken alleen Spaans en dat helpt mijn taalkennis enorm. Hoewel ik het nog voornamelijk hou bij luisteren en zo af en toe een korte of totaal verkeerde zin. Dat geeft de anderen dan weer wat te lachen. Zo bestelde ik een broodje kaas en gaf duidelijk aan dat ik solo queso wilde, zonder vlees dus. Waarna ik twee gefrituurde kaasballen kreeg. Els vertelde pas nog iemand dat ze 500 jaar geworden was.

De Basken hebben een serieuze geschiedenis en de generatie van hun kinderen is de eerste die in relatieve vrijheid kan opgroeien. Er is hier veel gevochten om de eigen cultuur te behouden en dat laten ze nu dan ook niet snel schieten. Het merendeel van de leuzen zijn inmiddels van de straten verdwenen, maar in de gevangenissen zitten nog veel Basken straffen van tientallen jaren uit. Op straat zie je dat ze niet vergeten zijn. Uit veel huizen hangen spandoeken voor hun vrijlating.

Hoewel ik vanuit Amsterdam altijd met een kritisch oog naar de nationalistische bevrijdingsbewegingen kon kijken waren er altijd veel overeenkomsten. Soms kwam je elkaar ongewild tegen en dreigde er gevaar. Dan weer zocht je elkaar op en sloeg elkaar op de schouders. Één duidelijk raakvlak was altijd, de repressie. Politieke gevangenen, je op straat manifesteren en tegen de smeris vechten, of in ons geval eerder, klappen krijgen en rennen.

Rond 2002 vingen we een Catalaanse vriend op in ons huis. Hij was op de vlucht. Tijdens een stevig verhoor had een activist hem aangewezen als iemand die contact had met ETA leden. Dat we hem, als vriend die steun toen boden heeft in onze kring nooit ter discussie gestaan. Dat we hem onder lieten duiken in een van de meest opvallende ex-kraakpanden van Amsterdam was wellicht minder handig.

Onze vriend werd namelijk opgepakt, en werd na bijna twee jaar van politieke en juridische strijd uitgeleverd aan Spanje. Gek genoeg bracht zijn arrestatie en inval met een anti terreur eenheid in ons huis in Nederland juist een hoop activisten bijeen. Aan de andere kant creëerden we ongewild dozen met munitie voor die die ons al zo haatten. Vergeet niet, dit was alles voor de moord op Pim Fortuin, pre 9-11 & pre kraakverbod. De mega shitstorm die zijn arrestatie in de media veroorzaakte heeft de kraakbeweging niet veel goeds gedaan.

De ETA heeft haar wapens inmiddels opgegeven maar de wens naar onafhankelijkheid is hier en in Catalunya onveranderd groot. Eigenlijk is het heel simpel horen we hier. Mexico en Guatemala was ooit ook Spanje, nu niet meer. De Europese Unie heeft veel landen, komen er een paar bij. Dat is toch geen big deal?

Merkwaardig genoeg zijn de Baskische en Catalaanse onafhankelijkheidspartijen tijdens de laatste Spaanse verkiezingen zo van belang geworden dat de PSOE ze nodig heeft om een links meerderheidskabinet te vormen. De Basken hebben inmiddels toegezegd. Het geeft de Catalanen nu onverwacht veel kansen om hun wensen waar te maken.

Eergisteren kregen onze hosts bezoek van vrienden. Aan tafel twee Baskische indipendistas, twee Catalaande indenpendistas, een recht conservatieve Madrid aanhanger en twee Amsterdamse dwaallingen. Het gesprek ging over het laatste zomernieuws hier. Hoe de kleinzoon van een beroemde filmster iemand in Thailand aan stukken heeft gesneden en op de vuilnisbelt heeft gedumpt.

Vorige week was Kris op vakantie. Koikili zorgt goed voor ons. Hij praat graag en heeft duidelijke standpunten. Hij is een anarchist. Tijdens het eten stelt hij ons vegetarisme ter discussie. Noemt het een mode ding maar deelt onze haat tegen de bio-industrie. Zelf drinkt hij graag rode wijn en eet hij graag vlees. Al generaties lang leven zijn voorouders van de producten hier uit de buurt en in de winter is vlees een noodzakelijke aanvulling zegt hij. Zero kilometers noemt hij het en hij heeft kritiek op onze soja producten uit zuid Amerika. Zelf heeft hij een hekel aan de groentetuin, extreem veel werk hier. Na een maand is het plantje wat je wil nog klein en het onkruid is inmiddels twee meter hoog. Ondertussen zet hij dagelijks een 0 km maaltijd voor onze neus, zonder vlees.

Het is inspirerend om te zien hoe goed je hier, zo vlak bij de stad zelfvoorzienend kan zijn. Via via komt zelfs de tabak uit onafhankelijke hoek. Maar roken doen we hier allemaal niet meer. Aan medicijnen heeft ie een grote hekel. Els trekt haar verpleegkundige wenkbrauwen stevig op als hij een ontstoken wond op zijn been schoon laat likken door de honden. Als we het hebben over gender en de groeiende wens bij mensen om daar verandering aan te brengen zegt ie: In de Baskische taal kennen we geen mannelijk en vrouwelijke woorden. Er is hier een kip die uit het hok ontsnapt is en bij de geiten woont. De Bok gaat liever met de paarden. Hij moet erom lachen, het is een anarchistische boerderij.

Ik leef helemaal op hier tijdens het klussen. Ik metsel een plantenbak en we plaatsen een marmeren wasbak. De laatste dagen stuccen we een flinke paardenstal onder toeziend oog van een stinkende bok. Ik was vergeten hoe goed we hier in zijn en denk vaak aan mijn oude klusmeester Jan waar ik vreemd genoeg het contact mee verloren ben. Omdat we op verschillende plekken met kromme zagen en 2e hands schroeven moesten werken vullen ons gereedschap en de lijm de pluggen, boutjes en schroeven nog eens goed aan. Here we come, de Intratuinklusbus! Cool om te zien hoe Els en ik als klusteam echt wat neer kunnen zetten. De sfeer is bueno. Muziekje op en knallen. Dat gaat hier weer prima in dit klimaat.

Het regent hier nu al vijf dagen extreem veel en nu al twijfelen we aan ons plan om het natte noorden in de koudste en natste maanden te bezoeken. Een paar weken geleden was onze werkelijkheid nog zo anders… In een poging met een gekookt brein een stukje te produceren schreef ik dit…

… We hadden het zelf zo bedacht, nee niemand heeft ons hiertoe gedwongen. Waar precies de grens ligt waarbij de hitte je bij de keel grijpt, dat weet ik niet maar het zal rond de 37 graden zijn. Ik hou controle en weet de lichte paniek die het veroorzaakt te onderdrukken door rustig te blijven en af te wachten. Ik vraag me af hoelang duurt het voordat je lichaam in storing gaat? …

Wat een verschil zeg met hier in het noorden. Het mooie is dat je de buien zo kunt uitzetten hier. Dit weekend rijden we een uurtje naar het zuiden naar Pamplona. Even op een terras in de zon want we missen m.

Tussen het zuiden en hier zaten nog veel meer verhalen. Zo is Els ondertussen vijftig geworden… tering! Het was zomervakantie in Nederland waardoor een hoop vrienden zuidwaarts trokken en we ouderwets met ze hebben kunnen drinken, ouwehoeren en knuffelen. En dat was goed maar nog niet genoeg want ik mis ze ondertussen best. Ook bouwden we onder leiding van Martijn in de bergen van Alicante een vijftig meter lange waterglijbaan. Als gevolg daarvan leerden we nog meer leuke Amsterdammers kennen en liep ik een rugblessure op die nu eindelijk na zes weken een beetje over is.

Ja, en waarom doen we dit ook alweer? We zijn op zoek naar een mooie plek om te leven. Voorlopig hebben we daar nog geen keuzes over gemaakt. We vinden alles te duur of te klein en we bedenken telkens nieuwe onmogelijkheden. Wel lekker groen maar niet te nat of wel in de bergen wonen maar niet met zo veel irritante bochten in de weg. Kortom, wij zoeken nog even verder.

Besos, Agur y saludos!

1 2 ►