
Ignorance is bliss
De twee Australiërs die voor ons in het hostel in Bojnurd verbleven en vermist werden zijn gevonden. Het spookte al een tijd door mijn hoofd, verdwenen… Ze reisden Overland zoals wij maar dan met een flinke terreinwagen. Hoe verdwijn je dan in Iran? Overvallen door criminelen? Bedolven onder het zand in de woestijn? Het contact met de familie gewoon beu? Nooit kwam het in me op wat er echt gebeurd was. Totdat we in Armenië spraken met een Oostenrijkse Iraniër over de criminele activiteiten van het Iraanse regime.
Langzaam begon het kwartje te vallen en nu dan is het bevestigd. Al 10 weken in isolatie in een Iraanse cel. Gekidnapt door de Iraanse staat. Te gebruiken als wisselgeld in een internationaal conflict met Engeland. Ja, zo kan je leuke tripje ook eindigen.
Wij hebben gelukkig weer de juiste nationaliteit op het juiste moment en genoeg geluk om fluitend en onwetend de grens te passeren. Nu, achteraf toch een fijn gevoel om daar weg te zijn. Besef je je ineens dat je ondanks al je cynisme toch nog de steun verwacht van het staatsapparaat als het mis gaat. De prinsenstatus die je als westerse reiziger hebt en je zoveel vriendelijkheid en glimlachen opleveren is ineens niets meer waard. Tja, je noemt je reis Dictatour dan kan je ook wat verwachten.
Ondertussen durven Iraniërs met een dubbele nationaliteit hun land niet meer in en worden de Iraniërs die niet weg kunnen ’s nachts van hun bed gelicht. Het is zoals de nieuwe plaat van de band Action Beat waar ik net een tour blog over las… The world is fucked but I feel fine… Ai!
Met ons gaat het goed. Wij zijn inmiddels aangekomen in Tblisi en dronken gisteren craftbiertjes tussen de hipsters. Genietend van de prikkels van de stad en de knappe en lelijke mensen om me heen kon de drank mijn sjacherijn niet geheel wegnemen. Raar eigenlijk. Het eeuwige leven staat tenslotte voor ons. De beloning omdat we al vier dagen niet meer roken. Een thema dat we onderling voorlopig niet ter sprake zullen brengen.
Afijn, zo volg ik Els dus in het donker op weg naar een hotelkamer. We zijn net aangekomen in Armenië. De weg wordt smaller en het asfalt houd op, maar daar hebben we inmiddels geen problemen meer mee. Achter me in het donker komt heel hard een auto aangescheurd, knippert met zijn lichten en toetert fel. Negeren kan niet en een seconde later zit ie naast me. Vette Mercedes met een vette vent er in die wat schreeuwt. Worden we beroofd? Is dit een scam? Wordt deze intimidatie gebruikt om wat van ons los te krijgen? Ach nee… te langzaam bessef ik het. Het is het leger en we zitten naast een Russisch militaire basis. Ik stop en probeer de man te kalmeren, zeg dat we toeristen zijn en per ongeluk de verkeerde route namen. Het helpt nog niet echt als Els er nog een schepje bovenop doet en de man vraagt wie hij wel denkt dat hij is. Haha dat gaat lekker. Ik wijs Els op zijn militaire uniform en we leggen nog eens uit waar we heen willen. Uiteindelijk checkt hij nog even of we geen helmcamera’s hebben en begeleid ons naar betere plekken. We zijn geschrokken maar lachen er over. Toch wel grappig hoe we soms geen enkel bessef hebben over de verhoudingen waarin we ons bevinden.
Armenië bevalt daarna echt heel goed. Vanuit het zuiden rijden we een prachtig bergachtig natuurpark door. Weg zijn de bergen auto’s en picknickende mensen en hun vuilnis. Over een prima weg glijden de landschappen voorbij. Eindelijk wat koeler en groen! Hoewel de eikenbossen langzaam hun herfstkleuren beginnen aan te nemen. In de dorpjes die we passeren zijn de straten vol blubber en de huizen verrot. Ik bessef me waarom we alleen zijn in het natuurpark. Spazieren is ook echt een middenklasse activiteit.
De Sovjet geschiedenis is hier nog goed zichtbaar. Het favoriete vervoersmiddel de Lada. Her en der zien we weer de betonnen opritten, een publieke voorziening waar je aan je auto kan sleutelen. Toch schrikken we nog van de armoede en de verrotte betonnen flats. Echt alles is hier kappot. Het komt dreigend over alsof er criminelen zouden wonen. Maar als we er rond lopen voelt het eigenlijk best fijn.
We vinden een plekje op een ecocamping. Of eigenlijk een flinke, verwaarloosde tuin die wordt gerund door vrijwilligers uit het westen. We ontmoeten er twee Polen die net van een festival komen waarbij in de buitenlucht kunst gemaakt werd van natuurlijke materialen. Een Spaans meisje dat op bezoek is bij haar zus die met een Armeen samen besloot zich hier in de buurt te vestigen. Ze geeft aan dat het dorp waar haar zus woont zo koud is maar we zien dat ze een oogje heeft op Tom een slimme Engelse jongen die al drie jaar her en der vrijwillig werkt. We voelen ons gelijk thuis tussen deze mensen en delen een paar dagen verhalen en eten met ze. Armen is de initiatiefnemer van het project. Hij komt ’s morgens een kijkje nemen en blijkt vol leuke gedachten te zitten. Hij is zo goed als blind en probeert ons uit de tent te lokken met politieke statements die Els op professionele manier pareert. Hij bouwt hier aan zijn paradijs, waar mensen zelfvoorzienend kunnen leven. De laatste jaren is hij bezig met het uitzetten van een wandelpad van 80 kilometer. Wat bijzonder is voor een half blinde. Doel is de locale economie te steunen door toeristen naar het zuiden van Armenië te lokken met voorzieningen als de camping en het wandelpad.
’s Avonds krijgen we bezoek van een paar vrienden van Armen en hebben een leuke discussie over het nut van projecten als deze en de veranderingen die het creëert in de samenleving. Het geld van de toeristen kan een bijdrage leveren aan betere landbouwopbrengsten en zo de lokale cultuur versterken. Waarschijnlijker is dat mensen zich zullen gaan richten op het bouwen van hostels en restaurants en de skills waarmee ze al generaties lang werken verliezen. Als voorbeeld wordt een klooster hier in de buurt aangehaald. Al duizend jaar bevond zich hier een autonome orde van broeders die zich niets lieten zeggen door de wisselende locale heersers. Nu is er een kabelbaan en komen er 400.000 mensen per jaar langs. We hebben het klooster later bezocht. De gebouwen zijn mooi maar we kregen er geen idee van wat daar ooit was. Natuurlijk zijn er genoeg andere redenen te bedenken waarom mensen hun oude cultuur verlaten en naar de stad trekken.
Een strak plan voor de toekomst kunnen we bij Armen niet ontdekken. De compostplee die vrijwilligers vorig jaar bouwden wordt niet gebruikt en alweer gesloopt. Misschien is het ook wel mooi zo. Hij brengt mensen samen en stimuleert goede gesprekken. Degene die de kwast beet heeft bepaald hier de kleur van de verf. Wat hier door vrijwilligers gebouwd wordt is wellicht slechts een bijproduct van een mooi streven naar een betere wereld. Wij voelen ons hier prima op ons gemak.
Na nog wat kilometers, wat kerken en kloosters, verlaten grotwoningen, een hangbrug en een nachtje in een geoogst graanveld met enorme vleermuizen komen we aan in Yerevan. In Yerevan zien de mensen er wat minder ruig uit en het aantal Masserati’s stijgt ten opzichte van het aantal Lada’s. De straten met goed gevulde winkels, hotels en restaurants sluiten hier naadloos aan aan stukken met verrotte infrastructuur en krotten. Wij vinden dat mooi.
We bezoeken het museum van de genocide. Hartverscheurende info over een goed geplande en efficiënte uitroeiing van de Armeniërs in Ottomaans Turkije. Met veel aandacht voor detail wordt een gruwelijke geschiedenis blootgelegd waarbij, met stemmingmakerij, mensen tegen de (christelijke) Armeniërs opgehitst worden; Een algehele mobilisatie rondom de eerste wereldoorlog wordt gebruikt om de meeste Armeense mannen uit de samenleving weg te halen en tot dwangarbeid te dwingen; alle overgebleven Armeense intellectuelen en de overigen met mogelijke invloed op hun mensen opgepakt worden en als sluitstuk worden de overblijvers in lange colonnes de woestijn ingedreven om daar te sterven. Tijdens deze hele ellendige periode worden misdaden tegen de bevolking gefaciliteerd en vergoeilijkt. Wat opvalt in de teksten is dat naast natuurlijk de Turken de Koerden er niet best vanaf komen.
In Yerevan ontmoeten we Anke. We hebben haar ooit leren kennen in Londen en ze is nu voor een paar maanden in Yerevan om materiaal te verzamelen voor haar lessen West-armeens. Anke werkt als professor aan een Amerikaanse universiteit. Haar specialiteit is bedreigde talen waarin ze zich heeft gespecialiseerd in de taal van de (Turkse) Armeniërs. Het is een variant op het Armeens dat we hier horen en wordt voornamelijk nog gesproken door de opvolgelingen van de vluchtelingen van de genocide onder andere in de VS, Frankrijk en het midden Oosten. Anke is een enthousiaste spraakwaterval en genderactivist. Ze woonde jaren lang in Libanon en vertelt ons over de Armeniërs in de diaspora. Hoe ze zich vastklampen aan hun afkomst verenigt in het leed van hun voorouders. Velen van hen zijn generaties lang de verkeerde kant opgelucht. Eerst vanuit Turkije naar Palestina, vervolgens naar Syrië en nu dan naar Libanon.
Over Libanon vertelt ze verschrikkelijke verhalen. Over hoe de bevolking daar de afgelopen tijd verdubbeld is dankzij de Syrische oorlog. Vele mensen daar zijn stateloos en kunnen geen kant op. De enige uitweg uit Libanon is nog via de lucht. Alle andere grenzen zijn dicht of richting oorlog. De overheid is er al lange tijd steeds verder aan het instorten waardoor een soort superkapitalisme is ontstaan waarbij criminelen de belangrijkste voorzieningen hebben overgenomen. Een gezonde leefomgeving is er alleen nog weggelegd voor diegenen die er voor kunnen betalen. Zo is het water dat uit de kraan komt giftig en wordt er al een tijd lang geen vuilnis meer opgehaald waardoor iedereen zijn eigen afval verbrand en de straten gevuld zijn met giftige lucht. Een uitweg voor de stateloze Armeniërs in Libanon is dat Armenië aansluiting zoekt met de EU maar hiervoor niet genoeg inwoners heeft. Armenië is dus begonnen met het uitdelen van paspoorten. Trampoline-Armeniërs worden die hier genoemd.
Godjezus wat zit die vrouw vol met verhalen. We zitten de hele dag met haar op een terras en de uren vliegen voorbij. Ze is overigens een stuk negatiever over de Armeniërs dan wij en datzelfde vonden we al bij reizigers die Turks of Farsi verstaan. Hoe heerlijk het is om de mensen in je omgeving niet te kunnen verstaan. Zo creër je dus een gelukkig leven. Zet de tv uit, doe oordoppen in… Ignorance is blissssss!
Groet Merijn


3 reacties
eric
Ola gemotoriseerde blisskickers,
Ignorance is bliss ja, mee eens.
En respect voor het stoppen met roken, volhouden!
Bliss on da path!
Bert de Ruiter
Geweldig Merijn. Ik lees je verhalen met veel plezier. Vindt een uitgever!!
Els
Update: de Australiërs zijn vrij en de aanklachten gedropt.
https://www.9news.com.au/national/australian-couple-freed-by-iran-foreign-minister-marise-payne-says/a27a12d0-8807-4323-b9db-3c00c55e4877?ocid=social-9news